Önceki nesiller öncelikle renkleri, sayıları ve harfleri öğrenmek gibi geleneksel zeka kavramlarına odaklanırken, artık duygusal zekası yüksek çocuklar yetiştirmenin önemini anlamaya başlıyoruz. Çünkü duyguları yönetmek ve empati hissetmek, bir çocuğun tüm sosyal ilişkilerinde, akademik başarısında ve genel refahında büyük ölçüde önemli yer tutuyor.
Hissettiğimiz duyguları anlayabilmek, ifade edebilmek ve yönetebilmek öğrenilen bir süreçtir. Hem kendimiz hem de çocuklar için yardımcı olacak 7 madde:
1) Duyguları isimlendirin:
Duyguları isimlendirmek erken gelişimde önemli bir sosyal-duygusal dönüm noktasıdır. Kızgın, üzgün veya korkmuş olmanın ne anlama geldiğini veya hayal kırıklığı ile öfke arasındaki ince farkı bilmek, duygusal zekanın temel bir parçasıdır. Örneğin, oyun parkında oyuncağını alan başka bir çocuk karşısında, "İpek'e çok kızgınım!" diyen bir çocuk, aslında duyguları öğrenme yolunda ilk adımlarını atmaktadır. Bu ifade, çocuğun yaşadığı karmaşık duygusal durumu basit bir cümleyle ifade edebildiğini gösterir ve ebeveynine güvenerek duygularını paylaşabildiğinin bir kanıtıdır.
2) Empati becerilerini geliştirin:
Empati, duygusal gelişimin yapı taşlarından biridir. Başka birinin nasıl hissettiğini fark etme, bununla ilgilenme, anlayışlı ve şefkatli bir şekilde tepki verme yeteneğidir. 2-4 yaş arasındaki çocuklar benmerkezci gelişim döneminde olsa da ikinci yıllarında başkalarının nasıl hissettiğine dair farkındalık geliştirmeye başlarlar. Bir kitaptaki karakterin üzgün olduğundan bahsetmesi, bunun için size sarılması empati belirtilerinden biri olabilir.
3) Meraklıdırlar:
Minik ellerin her köşeyi yoklaması, minik gözlerin her detayı incelemesi ve minik zihinlerin durmaksızın "neden?" sorusu sorması, çocukların dünyayı keşfetme tutkusunun en güzel göstergelerindendir. Bu merak duygusu, aslında çocukların gelişen duygusal zekasının bir yansımasıdır. Her ne kadar ebeveynler için bazen yorucu olabilse de, bu meraklı sorular, çocukların öğrenmeye olan açlığını ve bilgiye duydukları susuzluğu gösterir. Bu nedenle, onların merak dolu dünyasını keşfetmelerine olanak tanımak, gelecekte başarılı ve mutlu bireyler olmaları için önemli bir adımdır.
4) Duygularla İlgili Kitaplar Okuyun:
Çocuk kitapları, duygusal bir yolculuk sunar. Hikayelerdeki karakterlerin yaşadığı sevinç, üzüntü, korku gibi duygular, çocukların kendi duygularını anlamalarına yardımcı olur. Birlikte kitap okurken, "Sence tavşan neden üzgün?" gibi sorular sorarak, çocuğunuzun empati kurmasını ve duygusal zekasını geliştirmesini sağlayabilirsiniz.
Tırtıl Kids’te yer alan duygularla ilgili kitap koleksiyonunu incelemek için tıklayın! Bu kitapları çocuklarla küçük yaşlardan itibaren okuduğunuzda sizi çok destekleyecektir.
5) Dizi/Film İzlerken Çocuğunuza Duygularla İlgili Sorular Sorun:
Çocuğunuzun en sevdiği dizi veya filmi izlediğiniz zamanlar, karakterlerin duygularını konuşmak harika bir fırsat! "Sence şu an nasıl hissediyor?" ya da "Sen de böyle bir durumda ne yapardın?" gibi sorular sorarak, çocuğunuzun duygusal dünyasını keşfetmesine yardımcı olabilirsiniz. Bu sayede çocuklar, hem duygularını daha iyi tanıyacak hem de başkalarının neler hissettiğini anlamaya başlayacaktır.
6) Başa Çıkma Becerilerini Öğretin:
Çocuğunuz öfkelendiğinde nefes egzersizi yapmak veya içinden 10'a kadar saymak gibi basit yöntemler deneyebilirsiniz. Ancak hangi yöntemin daha etkili olduğunu anlamak için biraz zaman ayırmanız gerekecek. Çocuğunuzu dikkatle gözlemleyerek onun için en uygun yöntemi bulabilirsiniz. Unutmayın, siz de çocuğunuz için bir rol modelsiniz. Kendi duygularınızla nasıl baş ettiğinizi göstererek ona örnek olabilirsiniz.
7) Farklı Yollardan Faydalanın:
Duyguların farkına varmak ve ifade etmek için farklı yollar deneyebilirsiniz. Resim yapmak, müzik dinlemek, oyun oynamak, spor dallarını denemek gibi çeşitli yollar çocukların duygularını gözlemleyebilmeniz için önemli anlar yaratabilir. Gününün nasıl geçtiğini bir resim yaparak anlatabilir ya da o anki duygu durumuna uygun bir şarkı açabilir. Oyun oynarken hangi oyuncağı ne şekilde kullandığına ve o oyuncaklara nasıl roller verdiğine dikkat ettiğinizde çocuğunuzla ilgili birçok sorunun cevabını kolayca alabilirsiniz.